Skąd wziąć tytuł

Tytuł tekstu o dowolnej długości powinien jednocześnie zwracać uwagę i informować o treści utworu. 

W przypadku książek, obie te funkcje spełnia czasem jedno słowo. Jednak wiele tytułów operuje frazami i zdaniami, jak klasyczne zestawienie „Wojna i pokój” Lwa Tołstoja, w którym słowa są równoważne, ale uwagę przykuwa opozycja.

W innych nośnikiem oryginalności jest jedno słowo (albo dwa), dzięki któremu tytuł wymyka się oczekiwaniom i schematom językowym. Przykładem może być „Moja siostra morduje seryjnie” (My Sister, the Serial Killer) Braithwaite Oyinkan.
Słowo „siostra”, szczególnie w angielskim tytule, sygnalizuje nietypową perspektywę. Mimo że nie ma w nim słów niecodziennych, taka kolejność słów daje efekt oryginalności. Nie byłoby go na przykład w tytule sugerującym, że siostra była ofiarą seryjnego mordercy.

Nietypowo użyte słowo nada oryginalności również utartej frazie, jak w „Śledztwie na cztery ręce” (Partners in Crime) Agathy Christie, którego wyjściową inspiracją są utwory grane na cztery ręce. 

Efekt zaintrygowania da też zestawienie słowa/frazy opisującej konkret i słowa/frazy sygnalizującej pewną dozę metaforyczności i abstrakcji.
W tytule powieści Sue Monk Kidd „Sekretne życie pszczół” (The Secret Life of Bees) konkret wnoszą pszczoły, zaś sekretne życie ma ładunek metaforyczny. Konkret aktywuje myślenie, metafora emocje, dzięki czemu tytuł zaciekawia podwójnie.
Analogicznie, konkret liczby zestawiony jest z metaforycznością emocji w „Stu latach samotności” Gabriela Garcii Márqueza. 

Te wskazówki, oraz siłę luźnych skojarzeń, wykorzystasz w ćwiczeniu poniżej. 

Ćwiczenie możesz wykonać samodzielnie i jako zadanie pisarskie w grupie – wówczas kartki wędrują wokół po każdym zanotowanym słowie, frazie, pomyśle.

1. Zanotuj trzy różne czynności: 

a) coś, co wykonasz w kuchni; 
b) co można zrobić w garażu; 
c) kojarzącą się z ogrodem lub sadem. 

Pod zebranymi czasownikami i frazami narysuj kreskę, która oddzieli je od reszty kartki. 

2. Zapisz w dwóch osobnych listach: 

a) nazwy kilku zwierząt; 
b) kilku roślin. 

Zanotowanie przynajmniej trzech nazw w każdej liście da większy wybór w kolejnych krokach.

3. Pora na określenia. 

Do każdej rośliny i każdego zwierzęcia postaraj się znaleźć po jednym (albo więcej) określeniu. 
To mogą być przymiotniki, ale też frazy typu „unosząca się w powietrzu” czy „miękki jak mech”, i niekoniecznie realistyczne. 

4. A teraz tytuł.

Czyli wybierz dowolne słowo/frazę z kroku 2 (roślina albo zwierzę) i połącz z określeniem z kroku 3. 

Kieruj się przy tym kryterium logicznego zaskoczenia – zestawienie powinno być nietypowe i jednocześnie możliwe do uzasadnienia. Osiągniesz połączenie konkretu (roślina albo zwierzę) i określenia oddziałującego na emocje i wyobraźnię. 

To może być krótkie zestawienie przymiotnika i rzeczownika, jednak słowa możesz dowolnie odmieniać i przekształcać – najważniejszy jest efekt końcowy. 
Jeśli chcesz, w tytuł wkomponuj też dowolną czynność z kroku 1. 

Z nietypowego tytułu zaczerpnij inspirację – jest twoim punktem wyjścia do stworzenia krótkiego tekstu. 
Wkomponuj w niego niewykorzystane czynności z kroku 1. Jeśli jedna z nich nie stała się częścią tytułu, do wykorzystania masz trzy czasowniki lub frazy. 

Ponieważ to szybkie ćwiczenie, o stylu i gatunku swojego tekstu zdecyduj intuicyjnie. 
Możliwe, że podpowiedź znajdziesz w zgromadzonych słowach. 

Redagowanie tekstów

Jak redagować teksty? Praktyczne wskazówki daje Marcin Orliński w artykule „Jak z tekstu zrobić petardę„. 

Pochodzi z książki „Wyobraźnia | zbiór reguł jest nieograniczony” wydanej przez Loesje i dostępnej jako nieodpłatny e-book. 

Z Loesje poćwiczysz też tworzenie nieszablonowych metafor i dialogów czy wychodzenie poza klisze językowe, a zebrane ćwiczenia pisarskie znajdziesz w tematycznej kategorii „kreatywne pisanie„.