Pisanie afektywne

Nazywanie emocji (affect labeling; etykietowanie afektu) to prosta technika pomagająca w regulowaniu stanów emocjonalnych, szczególnie negatywnych.

Można ją też przekształcić w praktyczne narzędzie pisarskie, które da początek tekstowi zakorzenionemu w indywidualnych doświadczeniach, obserwacjach i wspomnieniach.

Przypisywanie nazw emocjom pozwala lepiej zrozumieć własne przeżycia – zostają oswojone dzięki nadaniu im konkretnych określeń.

Badania wskazują, że technika ta pomaga skrócić czas trwania negatywnych emocji i osłabia je. Rozwija autorefleksję, obniża napięcie wynikające z niepewności i niewiedzy, ułatwia nabranie dystansu wobec swoich przeżyć.
Pozytywnie przekłada się na pracę serca i mózgu, w tym redukuje aktywność ciała migdałowatego, odgrywającego kluczową rolę w przetwarzaniu emocji.

Nazwanie emocji, szczególnie złożonych, bywa nieoczywiste. Wówczas z pomocą może przyjść świat przyrody. Burza odda rozładowanie napięcia lub gniew.

Taki proces przypomina tworzenie metafor, w których abstrakcyjnym ideom zostają przypisane konkretne obrazy. Przykładowo, malująca się na twarzy odraza jest ukazana jako groteskowa maska karnawałowa. 

Określanie emocji przez przyrodę może być pierwszym krokiem do stworzenia krótkiego tekstu, np. sceny czy opisu postaci.

Skoro samo nazwanie emocji wspomaga ich regulowanie i procesowanie, pisanie dodatkowo wzmocni ten efekt. Szczególnie ręczne, które spowalniając fizyczny proces pisania, wymusza większą aktywację mózgu i głębsze przetwarzanie informacji.

Od emocji do opisu 

1. Wybierz emocję.

Na przykład: 

• określ jeden albo więcej ze swoich dzisiejszych stanów emocjonalnych, 
• skorzystaj z koła emocji,
• wylosuj emocję/e z listy poniżej, np. rzucając kostką:
  • czujność
  • zaskoczenie
  • obawa
  • błogość
  • wstręt
  • oczekiwanie

2. Dodaj szczegóły. 

Na przykład opisz, jakie zdarzenie wywołało emocję, porę dnia, miejsce. Detale ułatwią przełożenie jej na świat przyrody. 

3. Opisz przez przyrodę. 

Emocję porównaj ze zjawiskami świata przyrody, zachowaniem i wyglądem roślin czy zwierząt, pogodą. Skorzystaj z elementów przestrzeni, fragmentów krajobrazu.
Opis możesz stworzyć krok po kroku: 

• wybierz główne zjawisko przyrodnicze, np. wędrująca mrówka, gromadzące się chmury, 
• dobierz do niego detale, np. 
  • mrówka niosąca źdźbło trawy w nieznanym kierunku – zaciekawienie,
  • burzowe chmury (gromadzące się) na niebie nocą – strach.

4. To punkt wyjścia. 

Swoje porównanie możesz potraktować jako zaczątek tekstu. 
Jeśli chcesz stworzyć opis sceny, z pomocą przyjdzie jedna z rad Ernesta Hemingwaya – w pisaniu polegaj na zmysłach. 
Oznacza to skoncentrowanie się doświadczeniach cielesnych – dotyku, zapachu, smaku, doznaniach wzrokowych i dźwiękowych. Sposobie poruszania się postaci i jej relacji z przestrzenią oraz fizyczności przestrzeni. 

Doświadczenie spaceru w wietrzny zimowy wieczór generuje inne wrażenia zmysłowe niż niemiłosiernie upalny dzień latem. Czuć je w różnych częściach ciała, wywołują inne reakcje, różnie korespondują ze stanem emocjonalnym postaci. 

Redagowanie tekstów

Jak redagować teksty? Praktyczne wskazówki daje również Marcin Orliński w artykule „Jak z tekstu zrobić petardę„. 

Pochodzi z książki „Wyobraźnia | zbiór reguł jest nieograniczony” wydanej przez Loesje i dostępnej jako nieodpłatny e-book. 

Z Loesje poćwiczysz też tworzenie nieszablonowych metafor i dialogów czy wychodzenie poza klisze językowe, a zebrane ćwiczenia pisarskie znajdziesz w tematycznej kategorii „kreatywne pisanie„.