PJM: Mimika, gesty, znaki kulturowe
Ze względu na swój wizualno-przestrzenny charakter, PJM ma swoistą gramatykę, własne zasady budowy zdań, a także inaczej opisywane są zdarzenia, przedmioty, osoby.
PJM składa się z kilku istotnych elementów: mimiki, gestów i znaków kulturowych. Jest używany w codziennej komunikacji przez społeczność Głuchych w Polsce i stanowi ich naturalny język. Coraz częściej mówi się o tym, że różnica między Głuchymi a słyszącymi polega nie tylko na stosowanym przez nich języku, lecz także na tożsamości społeczno-kulturowej.
Polski język migowy jest językiem całkowicie odrębnym od języka polskiego. Komunikacja między osobami posługującymi się PJM jest możliwa dzięki układom dłoni, lokacji, ruchowi i sygnałom niemanualnym przekazywanym w przestrzeni. Istotną rolę odgrywa mimika twarzy, bez której byłoby trudno zrozumieć przekaz.
Pełni ona funkcję emocjonalną, gramatyczną oraz leksykalną.
Sytuację dodatkowo komplikuje to, że czasem jednemu słowu w języku polskim odpowiada kilka różnych gestów-znaków.
W świecie słyszących wiele można wyrazić samą intonacją głosu, natomiast w świecie Głuchych to wszystko musi zostać zastąpione niejako 'grą aktorską’, która wykorzystuje wszelkiego rodzaju mimikę i gestykulację.
Tłumacze i tłumaczki języka migowego pracują w różnych środowiskach tłumaczenia, w rozmaitych warunkach, sytuacjach, na różnych zasadach. Głównym celem ich pracy jest ułatwienie funkcjonowania osób niesłyszących w otoczeniu ludzi słyszących.
Głusi często mają trudności ze zrozumieniem tekstu pisanego w języku polskim. Nie każda osoba Głucha zna dobrze język polski i potrafi swobodnie porozumiewać się nim na piśmie, a polska gramatyka im tego nie ułatwia. Raczej nie ma osób niesłyszących, które bezproblemowo komunikują się jednocześnie w języku polskim i w PJM. Język polski to dla osoby Głuchej język obcy, którego również trzeba się nauczyć. Analogicznie osoba słysząca – aby zrozumieć PJM i samą strukturę zdania w PJM – musi poświęcić wiele czasu na poznanie tego języka.
Tekst jest fragmentem artykułu 'Loesje w świecie języka migowego. Jasna sprawa czy jednak wyzwanie?’ Artura Werbla, który stanowi rozdział książki 'Wyobraźnia | zbiór reguł jest nieograniczony’, dostępnej na loesje.pl →
- Przeczytaj również inny fragment artykułu:
O Loesje w PJM →
Artur Werbel
Tłumacz polskiego języka migowego (PJM), który jest jego pierwszym językiem. Nauczyciel i wychowawca, działacz na rzecz społeczności osób Głuchych. Współprowadzi Fundację Akademia Młodych Głuchych, współpracuje z Festiwalem Kultury bez Barier. Ponadto pracuje za i przed kamerą, tworząc i montując materiały filmowe.
Cały czas rozwija się, studiuje i uczy się innych języków migowych. Uwielbia spędzać czas ze znajomymi i bliskimi osobami, żartować i śmiać się. Chętnie zbiera nowe doświadczenia i rozwija swoje umiejętności.
- Obejrzyj też filmy z tłumaczeniem haseł Loesje na PJM →
stworzone w ramach projektu Język polski w 3D
przez Fundację Kultury bez Barier
i Fundację Akademia Młodych Głuchych
Rozwój warsztatów kreatywnego pisania Loesje i potrzeba doskonalenia takiej metody pracy z tekstem zaowocowały zaproszeniem grona Ekspertek i Ekspertów, którzy podczas wykładów i spotkań wpisanych w projekt 'Język polski jest przyjazny | merda ogonkami’ dzielą się swoją wiedzą o języku, tekstach krótkich i kreatywności. Dzięki ich otwartości powstała również książka 'Wyobraźnia | zbiór reguł jest nieograniczony’, która zbiera i poszerza tematykę wykładów.
W publikacji znalazły się artykuły omawiające relatywizm językowy, metaforę, aforyzm, dowcip językowy, proces redakcji tekstów, tłumaczenie krótkich form – także na polski język migowy (PJM), improwizację teatralną i jej związki z twórczym myśleniem oraz burzę mózgów jako kreatywną formę pracy z tekstem.
Wspólnie stanowią one zbiór podpowiedzi, o czym warto pamiętać podczas pisania i tłumaczenia tekstów krótkich. Poszczególne rozdziały można czytać w dowolnej kolejności, zaś każdy z nich mógłby funkcjonować jako niezależny tekst.
Autorzy i Autorki:
Damian Bednarz, Agata Hącia, Anna Iwanowska, Agnieszka Matan, Marcin Orliński, Joanna Partyka, Emilia Skiba, Jacek Wasilewski, Artur Werbel.
Książka dostępna jest jako bezpłatna publikacja edukacyjna
w formie e-booka i w wersji drukowanej.
Drukowaną wersję książki można otrzymać podczas wydarzeń organizowanych przez Fundację Loesje Polska w roku 2022 oraz – w przypadku bibliotek, szkół, organizacji pozarządowych – również wysyłkowo. Szczegóły →
Projekt, w ramach którego ukazała się książka, zaczerpnął swoją nazwę z plakatu Loesje stworzonego w 2013 roku:
Projekt wpisany jest w Warszawski Program Edukacji Kulturalnej i potrwa jeszcze do końca czerwca 2022 roku. Wówczas odbędą się ostatnie warsztaty kreatywnego pisania Loesje, a także wykłady i spotkania wokół języka i kreatywności.
Podczas tegorocznych warsztatów Loesje wpisanych w projekt powstało ponad dwadzieścia nowych plakatów Loesje, które dostępne są w zasobach na www.loesje.org →
Z już istniejących plakatów można korzystać bez dodatkowej konsultacji z Loesje. Wystarczy, że zostaną pobrane jako pliki pdf ze strony www.loesje.org, zaś ich wykorzystanie będzie mieć charakter niekomercyjny.
czyli po polsku Lusia lub Luśka
To pełna energii, wiecznie młoda duchem Holenderka. Użyczyła imienia grupie osób, które wierzą, że plakaty mogą spowodować rewolucję, a hasła z jej podpisem odzwierciedlają to optymistyczne podejście. Zamiast pouczać, zachęcają do refleksji i dyskusji, a także krytycznego, ale konstruktywnego spojrzenia. Ich największy zbiór – w kilkudziesięciu językach – dostępny jest na www.loesje.org.